O Rusya tarihi için gelmiş geçmiş en büyük liderlerden birisi oldu. Bazılarına göre o Rusya’yı yeniden kuran adamdır. Bahsettiğim kişi büyük lakaplı Rus Çarı 1. Petro’dur. Büyük Petro Rusya’yı yönettiği 1682 – 1725 yılları arasında devleti adeta Orta Çağ’dan çıkarıp dönemin modern devletlerinin seviyesine ulaştırmayı başarmıştır. Büyük Petro Rusya’ya çok büyük bir vizyon katmıştır.

1672 yılında doğan 1. Petro 1682 yılında çar olduğu zaman henüz 10 yaşındaydı. Ancak 1. Petro’nun hakimiyeti uzun sürmedi. Çünkü 1. Petro’nun üvey kız kardeşi askeri güç kullanarak yönetime zorla el koydu. Tahta 1. Petro’nun üvey kız kardeşi Sofia Alekseyevna geçti. 1. Petro annesiyle birlikte Moskova’dan gitti ve Moskova’nın dışındaki Alman mahallesinde yaşamaya başladılar. Petro bu mahallede yaşadığı yıllar boyunca Avrupa hakkında hemen hemen her konuda çok fazla bilgi edindi.

Petro 17 yaşına geldiği zaman 1689 yılında üvey kız kardeşine karşı bir saray darbesi yaparak tahta tekrar geçti. 1694 yılında 1. Petro’nun annesi hayatını kaybetti ve 1. Petro bu olaydan sonra bütün gücü eline geçirmiş oldu.

Büyük Petro Rusya’yı dünyaya açmak istiyordu. Bunun içinde en gerekli şeyin ticaret olduğunu biliyordu. Ancak Büyük Petro’nun böyle bir ticareti yapabileceği Rus toprakları yoktu. Bu yüzden 1695 yılında 1. Petro Osmanlı’nın elinde bulunan Azak Kalesi’ne bir saldırı düzenledi. Azak Kalesi’nin alınması Rusya’nın Karadeniz’e açılması ve ticaret için önemli üs elde etmesi anlamına geliyordu. Buradan da anlıyoruz ki Rusya’nın sıcak denizlere ulaşma politikası Büyük Petro tarafından başlatılmış bir politikadır. 1696 yılına gelindiğinde Azak Kalesi Rusya tarafından alınmıştı ve Rusya Karadeniz’de güçlü bir donanma kurmuştu.

Büyük Petro’nun bir sonraki hedefi ise Avrupa’da yapılan yenilikleri kendi ülkesine getirmekti. Bu yüzden Büyük Petro Avrupa’ya eğitilmesi için pek çok Rus genci yolladı. Hatta Büyük Petro kendi kimliğini gizleyerek Avrupa’ya giden Ruslardan birisi oldu ve Avrupa’da pek çok ülkeyi gezip özellikle denizcilik konusunda çok fazla şey öğrendi. Ancak 1. Petro Avrupa gezisini yarıda kesmek zorunda kaldı çünkü ülkesinde büyük bir isyan başlamıştı. Büyük Petro ülkesine dönüp bu isyanı bastırdı.

1700 yılına gelindiğinde Rusya Osmanlı Devleti ile İstanbul Anlaşması’nı imzaladı ve Rusya Osmanlı üzerindeki gücünü arttırdı. 1. Petro aynı yıl İsveç’e saldırdı. Ancak Rus ordusu bu savaşta büyük bir hezimete uğradı ve Büyük Petro Rus ordusunu modernize etmeye başladı. Bunu yaparken aynı zamanda 1. Petro Sankt Petersburg şehrini kurmakla uğraşıyordu çünkü Rusya'da Avrupa'daki kadar modern şehirler yoktu. 1708 yılına gelindiğinde ise bu sefer İsveç Rusya’ya saldırdı ancak İsveç ordusu bu savaşta yenildi ve İsveç Kralı Osmanlı Devleti’ne sığındı. Bu olaydan sonra Osmanlı Devleti de savaşa dahil oldu. 1711 yılında Rusya ve Osmanlı arasında Prut Antlaşması yapıldı ve Rusya Osmanlı’dan aldığı toprakları Osmanlı’ya geri verdi.

Bu sırada Sankt Petersburg şehri oldukça ihtişamlı bir şehir olarak yükselmeye devam etti ve 1712 yılında Sankt Petersburg Rusya’nın başkenti oldu. 1713 yılına gelindiği zaman Osmanlı Devleti 1. Petro’nun Prut Anlaşması’nın şartlarına uymadığını öne sürerek Rusya üzerine yeni bir sefer hazırlığı başlattı. 1. Petro hemen Osmanlı Devleti ile görüşmelere başlanması için talepte bulundu. 1713 yılında taraflar arasında imzalanan Edirne Antlaşması ile iki taraf arasında uzun soluklu bir barış sağlanmış oldu.

Bu olaydan sonra 1. Petro bütün gücünü İsveç’e yöneltti. Bu sırada 1. Petro Avrupa ile yoğun diplomatik ilişkiler içine girdi. Avrupa’ya pek çok gezi düzenledi. 1718 yılında İsveç ile barış sağlandı. Bu olaydan sonra 1. Petro “Büyük” ve “İmparator” sıfatlarını aldı. Büyük Petro Çarlık Rusya’sını alıp modern bir imparatorluk haline getirmeyi başarmıştı. 1722 yılında Büyük Petro İran’ın zayıflığını fark etti ve İran’a sefer düzenledi. 1723 yılında hastalanan Büyük Petro 1725 yılında İran Seferi yapılırken hayatını kaybetti.

Büyük Petro arkasında her anlamda modernleşmiş ve diplomatik sahada çok güçlenmiş bir Rusya İmparatorluğu bıraktı.

 

 

Büyük Petro kimdir?

Büyük Petro Rusya için neler yapmıştır?