Efsaneye göre İdris Peygamber insanlara şehirler kurmayı öğretti. Sonrasında insanlar 180 şehir kurdu ve bu şehirlerin en küçüğü de Urfa idi. Şehrin bilinen ilk adları Arach, Urhai veya Orhay oldu sonrasında şehir Erech, Orhay, Edessa ve Ruha isimlerini de aldı. Helenler Şanlıurfa’ya geldiklerinde şehre “Edessa” ismini verdiler. Edessa’nın anlamı “suyu bol” demekti. Sonrasında şehre suyu güzel çeşme anlamına gelen “Kaliruha” ismi de verildi.

Daha sonrasında da sadece “Ruha” olarak isimlendirildi. Şanlıurfa’ya Urfa ismi Osmanlı döneminde verildi. Ancak Avrupa bugün bile Şanlıurfa için Edessa’yı isim olarak kullanır. Tarihsel olarak bakıldığı zaman ise şehir Büyük İskender tarafından M.Ö. 331 yılında alındı. Büyük İskender’in ölümünden sonra bölge de bir şehir devleti kuruldu. Kurulan şehir devletinin adı “Osrhoene” oldu ve şehir Roma İmparatorluğu hakimiyetine girene kadar bağımsız oldu.

Roma İmparatorluğu’nun ikiye bölünmesinden sonra Bizans hakimiyetinde kalan şehir güneydoğu Bizans’ın merkezi oldu. 400 yıla yakın Bizans hakimiyetinden sonra 637 – 38 yıllarında Şanlıurfa İslam Devleti’nin hakimiyetine girdi. Urfa’nın Müslümanların eline geçmesinden sonra Urfa Anadolu içlerine yapılan seferler için orduların toplandığı önemli bir askeri merkez oldu. Sonrasında Abbasi kontrolüne giren şehir İslam Devleti dağıldıktan sonra çeşitli bölgesel hanedanların kontrolünde oldu. 1086 yılında Selçuklu kontrolüne geçen şehir 1098 yılında Haçlı kontrolüne girdi.

1182 yılında Salahaddin Eyyubi şehri Haçlılarla mücadelesi sırasında kontrolü altına aldı. 1244 yılında Moğol saldırıları sonucu şehir 1259 yılında Moğol egemenliğine girdi. Sonrasında sırası ile Memlük, Karakoyunlu ve Akkoyunlu hakimiyetinde kalan şehir 1514 yılında Safevi Devleti’nin yönetimine girdi. Ancak Safevi hakimiyeti uzun sürmedi ve Urfa kısa bir zaman sonra Osmanlı hakimiyetine girdi. Osmanlı Devleti’nin yıkılmasına kadar Osmanlı hakimiyetinde kalan Şanlıurfa 1920 yılında Türkiye Cumhuriyeti’nin bir parçası oldu.

 

Şanlıurfa efsaneye göre kimin sayesinde kuruldu? Şanlıurfa ne zaman Büyük İskender tarafından alında? Şanlıurfa ne zaman Müslümanların eline geçti? Şanlıurfa ne zaman Osmanlı Devleti’nin eline geçti? Şanlıurfa ne zaman ülkemize katıldı?