1505 yılında 3. Vasili Moskova Knezliği’nin tahtına geçti. 3. Vasili yönetimin hayatının büyük bir bölümünü Rus birliğini sağlamak için harcadı. Litvanya ve Livonya Moskova Knezliği’nin yükselişini durdurmak için Moskova knezliği’ne saldırdı ancak 3. Vasili savaştan kaçınarak barış yaptı ve güç toplamaya başladı. 3. Vasili sonrasında Litvanya’ya başarılı saldırılar yaptı. 3. Vasili döneminde tüm Rus knezlikleri Moskova Knezliği’nin çatısı altında toplanabildi. 1533 yılında 3. Vasili hayatını kaybettiğinde yerine oğlu olan korkunç lakaplı 4. İvan geçti.

4. İvan Rus tarihinin en önemli hükümdarlarından birisidir. 4. İvan tahta çıktığı ilk yıllarda iç meselelerle ilgilenerek yapacağı reformların temellerini attı. 4. İvan’ın yaptığı ilk büyük değişim ise 1547 yılında ilk Rus çarı olması oldu. Bu şekilde Moskova Knezliği son buldu ve yerine Rusya Çarlığı geçti. 4. İvan ilk Rus çarı olarak tarihe geçti. 1549 yılında 4. İvan Zemski Sobor isminde bir meclis kurdu. Ayrıca 1550 yılında bir kanunname çıkardı. 4. İvan bu şekilde halkın kanunlar ile yönetilmesini amaçladı. Ayrıca 4. İvan dışişleri, tarım ve savaş bakanlıklarını kurdurarak merkezi yönetimin gücünü ve hızını artırmış oldu. 1550 yılında 4. İvan soylu kesimin de orduda hizmet etmesini sağlayacak düzenlemeler yaptı. Ayrıca aynı yıl Rusların özel birliği diyebileceğimiz Streltsi birliği 4. İvan tarafından kuruldu. 4. İvan 1556 yılında Pomestie adı verilen bir sistem kurdu. Bu sisteme göre askerlere hizmetleri karşılığında toprak verilmesi ya da işletilen topraklarda devlete asker gönderilmesi zorunlu kılındı. Bu sistem Osmanlı Devleti’nde var olan Tımar sistemine çok benzemekteydi. Ayrıca bu sistemin benzerleri Orta Asya Türk devletlerinde yüzyıllardır vardı.

1551 – 1555 yılları arasında itibaren Rus Çarlığı Kafkasya’ya ve Hazar Denizi’ne kadar genişledi. 1552 yılında Kazan ve 1554 yılında Astrahan Rusların eline geçti. Ruslar bu bölgelerde büyük katliamlar yaptı. 1558 yılında 4. İvan Livonya Devleti’ni ele geçirip Baltık Denizi üzerinde kontrolünü artırmak amacıyla Livonya Devleti’ne saldırdı. Ancak Rus ordusu Danimarka, İsveç ve Polonya’nın Livonya’ya olan destekleri yüzünden başarısız oldu. Livonya ile olan mücadele 1578 yılında bittiğinde 4. İvan başarısız bir şekilde Rusya’ya geri döndü. Livonya'ya saldırı başladıktan sonra ilerleyen yıllarda Rusların Müslüman Türk devletleri üzerinde yaptıkları eziyetler Osmanlı Devleti’ni harekete geçirdi. Kırım Hanlığı Osmanlı'dan aldığı güvence ile iki kere Moskova’yı kuşattı.

1564 yılında 4. İvan çar olmayı bıraktı ve bir köye yerleşti. Buna sebep olan durumun ise bazı Rus komutanları ve soylularının Rusya’ya olan ihaneti olarak belirtti. Moskova’da yaşayan asillerin 4. İvan’ın tekrar çar olması konusunda ısrarları üzerine 4. İvan bazı şartlar koştu. Bu şartlara göre 4. İvan’a tam yetki verilmesi ve kendisinin asla sorgulanmaması gerekiyordu. İvan’ın şartları kabul edildi. Bu aşamadan sonra Rusya içinde 4. İvan’ın yaptığı korkunç katliamlar başladı. Bu katliamların çoğu Çarlık Rusya’sı içinde Rus olmayan kesimlere yapıldı ve bu kesimlerin mallarına el konuldu. Rusya ekonomisi bu dönemde bitmeyen savaşlar yüzünden krize girdi ve çok fazla Rus hayatını kaybetti. Ayrıca 1571 yılında Kırım Hanlığı Moskova’yı ele geçirip yağmaladı. 1581 – 1583 yılları arasında Rus ordusu doğuda oldukça büyük toprakları ele geçirdi. 1584 yılında ise 4. İvan hayatını kaybetti.

 

4. İvan kimdir?