Günlük hayatta “ışığı yak/söndür”, “lambayı aç/kapat” veya “ışığı aç/kapat” deriz. “Lambayı aç” komutu ile devredeki anahtar kapalı duruma gelir, devre tamamlanır ve lamba ışık vermeye başlar. “Lambayı kapat” komutu ile devredeki anahtar açık duruma gelir, elektrik akımı kesilir ve lamba ışık vermez. Öğrencilere “bir elektrik devresinde anahtarın açık veya kapalı olması durumlarında ne olur?” diye sorulduğunda, öğrenciler günlük hayatta öğrendikleri bilgilerden çıkarıma ulaşarak anahtar açık olduğunda lambanın ışık vereceğini, anahtar kapalı olduğundaysa ışık vermeyeceğini söyler. Bu kavram yanılgısının oluşmaması için gerek okulda gerekse evde “lambayı aç/kapat” ifadesi yerine ısrarla “lambayı yak/söndür” ifadeleri kullanılmalıdır. Benzer bir yanılgı “maddenin halleri” konusunda da yaşanır. Bir kapta bulunan buza ısı verildikçe, buzun sıvı ve gaz hallerine geçişini anlatan şekilleri hemen hepimiz ders kitaplarında görmüşüzdür. Madde hal değişimi sırasında, maddenin molekül sayısında herhangi bir azalma ya da artış olmamasına rağmen, çizimlerde katıdan sıvıya, sıvıdan gaz hale geçerken daha az sayıda molekül çizildiği görülür. Gerçekte bu şekil öğrenciyi moleküller arası mesafeye odaklamayı amaçlamıştır. Oysa öğrenci şekli incelerken molekül sayılarına odaklanıp katıdan gaza doğru gidildikçe molekül sayısının azalacağını iddia eder hale gelir. “Peki dediğin doğru ise gaz hale geçen maddede moleküller nereye gitti?” şeklindeki soruya öğrenci “Havaya karıştı” diyebilir. Bunun doğru olmadığını anlatmaya çalışan öğretmenini “Ama kitap böyle diyor!” diye yanıtlayabilir. Çünkü öğrenci için kitap değişmez, hatasız bir kaynaktır ve kitap ebeveyninden ve öğretmeninden daha güvenilirdir.

Benzer yanılgılar velinin öğrenciye ders çalıştırması sırasında da oluşabilir. Bu noktada veliler bilinçlendirilmeli, kendi uzmanlık alanlarına girmeyen konularda çocuğa yeni bilgiler verirlerken dikkatli olmalılardır. Çocuk normal koşullarda kavram yanılgısı yaşamayacağı bir konuda, ebeveyninin etkisiyle yanılgıya düşebilir ve gerçekte ebeveynine ait bu yanılgıyı içselleştirebilir. Çünkü kavram öğrenme, diğer öğrenmeler için bir anahtardır ve ilk öğrenmeler sonraki öğrenmelere zemin oluşturacaktır.

Bu örneklerden kavram öğreniminin ne kadar önemli olduğu görülüyor. O halde öğretmenler öğrenciye hiç bilmediği bir konuyu ev ödevi olarak vermemeli, ödev verilecekse de iyi bir rehberlik sağlanmalıdır. Ders kitabı yazan, ders kitaplarını resimleyen ve bu kitapların yayıma hazırlanmasını üstlenen kişilere de önemli görevler düşüyor. Ders kitabı hazırlarken, şekil seçimine özen gösterilmelidir. Ayrıca daha önce de söylediğimiz gibi çocuk ders çalışırken yardım edilecekse ebeveyn uzmanlık alanına girmeyen konularda dikkatli olmalıdır.

Mesleği, konumu, yaşı ne olura olsun her bireyin toplumsal sorumluluklarından biri de toplumun eğitimine katkı sağlamaktır. Günlük hayatta kurduğumuz yatay, dikey ve çapraz iletişimlerde özenle seçeceğimiz doğru kavramlarla bu katkıyı sağlayabiliriz. Çünkü bireyin eğitim düzeyi toplumun eğitim düzeyinin belirleyicisidir.