Kabilenin sığır çiftliğinde çalışan bir bakıcı Carlton Payote; hastalananlar ya da aşı zamanı gelen hayvanla­rı revire götürüyor. Western filmlerinden fırlamış bir görüntü gibi kementiyle dolaşıyor danaların arasında. Çiftlik sorumlusu Roselyn Razzle, "şampiyon" diye ça­ğırıyor onu; çünkü Carlton geçen yılın rodeo şampiyo­nu. Kızılderililerin kovboylaştığı bir zamanın yaşandı­ğına tanık oluyorum çitlerin içinde; onların hikayeleriy­le büyüyen benim gibi birinin aklını karıştırmaya yeti­yor bu sahneler.

Navajo Agricultural Products Industry'ye (Navajo Zi­rai Ürünler Endüstrisi - NAPI) bağlı ve beş bin sığırın barındığı bu çiftlikte çalışanlar işsizlikten etkilenmeyen küçük bir grup. Onlar şanslı sayılıyor, çünkü Navajola­rın nüfusu 195 bin ve işsizlik oranı Nisan '99 istatistik­lerinde yüzde 58.6 gözüküyor; geçen iki yıldan bu yana da pek bir şeyin değişmediği söyleniyor.

NAPI'ın bir başka gelir kaynağı da başta patates ol­mak üzere tarım ürünleri. Navajoların yaratılış efsane­sinde de adı geçen Navajo Gölü ve yine kutsal kabul edi­len San Juan Nehrine yapılan baraj, tarım arazilerine su sağlıyor. Üretimin artıkları da hayvan yemi olarak kullanılıyor. "Çok büyük kârlar ettiğimizi sanmıyorum" diyor Razzle "ama, dürüst bir kazanç bu. Diğer kabile­ler gibi kumarhane açmıyoruz biz".

Ama Navajo Kabile Hükümeti'nin en önemli geliri, topraklarında kömür ve altın madenlerini ve petrol ku­yularını işleten "beyaz şirketlerin" işletim hakları ve arazi kirası olarak ödedikleri bedeller. Hükümet bütçe­sinde görünen 100 milyon dolarlık bu gelir, Anna Fra­izer'a göre oldukça az. Yenidünya düzeninde belki de Manuelito'nun izinden giden çevreci bir sivil toplum ör­gütünün (Citizens Against Ruining our Environment) üyesi Fraizer. "Bu para kabile konseyinin 88 üyesinin maaşlarını ve yönetim masraflarını karşıladığından hü­kümet susuyor" diye yönetimi eleştiriyor; madenlerde çok az sayıda Navajo'nun çalışmasına izin verilmiş ol­masını da. Rezervasyonda yaşayan nüfusun yüzde 4'ü "beyaz" ve bunlar madenlerde çalışmak için bölgeye gelmişler.