Dünyanın en büyük kanal projesinin altına imzasını atan Ferdinand de Lesseps de biliyordu ki, Süveyş üzerinde büyük bir siyasi satranç oynanacaktı. Ama ilk başta her şeye karşı çıkan İngiltere'nin sonunda bütün iplere hakim olacağını doğrusu, hiç düşünmedi bence peki ama bu nasıl oldu?
Sıcak bir Ağustos günüydü. La Chenaie'deki evine yeni bir kat ilave etmek isteyen bir Fransız beyefendisi, inşaatla meşgul duvarcılarla ilgileniyordu. Son iki yıldır, kendini tarıma ve kayınvalidesinin aldığı topraklarda modern bir çiftlik kurmaya adamış, uzun ve hareketli kariyerinin ardından bir tür inzivaya çekilmişti.
Tunus, Mısır, Rotterdam ve Barselona'da konsolosluk, Madrid ve Roma'da ise sefirlik yapmış ve hükümeti ile anlaşmazlığa düştüğünü görünce, beş yıl önce, 1849'da, emekliliğini istemişti. Elli yaşlarındaki bu eski Fransız diplomatının adı, Ferdinand de Lesseps idi. Dünyanın en büyük kanal projesinin altına imzasını atan Vicomte Marie Ferdinand de Lesseps.
Tam yirmi yıl önce Mısır'da görevli iken, Akdeniz ve Kızıldeniz’in sularını birleştirme hayaline kapılmış ve 1852 yılında Arapçaya çevirdiği projesini zamanın Mısır Valisi Abbas Paşa'ya iletmişti. Ancak Vali Paşa'nın cevabı olumsuz oldu. Rotasını bu kez, Abbas Paşa'nın bağlı olduğu Osmanlı Sarayı'na çeviren Fransız diplomat, İstanbul'dan da eli boş döndü. Sultan Abdülmecit, 13 Şubat 1840 tarihli fermanı ile Mısır'ı Osmanlı devletine tâbi ve ona vergi veren imtiyazlı bir eyalet ilan etmişti. Bu fermana göre Mısır, Mehmet Ali Paşa ve onun soyundan gelen valilerce yönetilecekti. Osmanlı hükümeti de Lesseps'e bu durumu hatırlatmış ve 'Bu işte yetki, Mısır Valisi'ne aittir' cevabını vermişti.
Umutları yıkılan ve iki yılını çiftliğinde geçirmiş olan de Lesseps'e, evinin inşaatı ile uğraştığı 1854 yılının o Ağustos sabahı da, her zamanki gibi, bol miktarda posta gelmişti. İşçilerin elden ele ilettiği zarflar arasından çıkan gazetelerden birinde yer alan haber, Fransız diplomatını epey heyecanlandırmıştı: Mısır Valisi Abbas Paşa ölmüş ve yerine de Lesseps'in eski öğrencisi ve dostu Said Paşa geçmişti.
Yorumlar
Zekice ama zor bir proje
Yorum yazmak için lütfen giriş yapınız