Yanardağlar ya da başka bir isimle volkanik dağlar, magmanın yerin yüzeyinden dışarıya doğru püskürme şeklinde çıktığı coğrafi alanlardır. Güneş sistemimizde bulunan kayalık yapıya sahip gezegenlerin ve uyduların birçoğunda yanardağlar vardır ama Dünya’da genellikle tektonik plakaların sınırlarında görülürler. Volkanik dağları inceleyen bilim dalı volkanoloji’dir. Magma düşük oranlarda silikat maddesi barındırırsa akan magmaya ya da lava mafik adı verilir ve püskürmeden sonra çok akışkan bir hale gelir. Mafik ya da daha az silikat içeren hali olan felsiğe basitçe, sırayla ‘’bazik’’ ve ‘’asidik’’ denebilir ancak bu terimler çok az kullanılmaktadır.

Dört tip yanardağ türü vardır bunlar:

• Kalkan Yanardağlar: Şekil olarak kalkana benzeyen dağlar oluşturacak şekilde olan ve yıllar içerisinde biriken yüksek miktarda lav miktarını püskürmede çıkaran yanardağlardır. Bunlara daha çok Havai ve İzlanda’da rastlanır.
• Volkanik Koniler: Yanardağın ağzında biriken ufak kaya parçaları fırlatan püskürmeler nedeniyle oluşurlar. Bu püskürmeler 25 ile 300 metre yüksekliğinde, koni şeklinde tepeler oluşturur ve diğer türlere göre daha kısa ömürlülerdir.
• Stratovolkanlar ya da Kompozit Yanardağlar: Hem lav akıntılarından hem de püskürmelerden meydana gelmiş yüksek ve koni şeklinde olan yanardağlardır. Japonya’da bulunan Fuji Dağı, İtalya’daki Vezüv, Antarktika’daki Erebus ve ABD’deki Rainer dağları kompozit yanardağlara en iyi örneklerdir.
• Süper Yanardağlar: Geniş çanakları olan, kıtasal yıkım ve küresel iklim değişikliğine sebebiyet yaratabilecek potansiyeli olan yanardağ sınıfıdır. Bu sınıfa verilebilecek en net iki örnek Yellowstone Milli Parkı ve Toba Gölü’dür.

 

Yanardağların birde uyuyanları vardır. Bunlar şu anda etkin olmayan ama herhangi hareketlenebilecek olan ve patlaması muhtemel yanardağlardır.

Etna Yanardağı Sicilya’nın doğu kıyısında Messina ve Katanya’ya yakın aktif bir yanardağdır. Avrupa’nın en yüksek yanardağıdır kendileri. Aralık 2020 tarihinde tekrardan harekete geçen Etna Yanardağının şu anki yüksekliği 3,326 metredir. İtalya’nın aktif olan en büyük üç yanardağından birisi olan Etna yükseklik bakımından ona en yakın olan Vezüv Yanardağının üç katıdır. Etna Yanardağı 2013 yılında Dünya Mirası olarak kabul edilmiştir.

 

 

Yanardağ nedir? Volkanik dağ nedir? Volkanik dağlar ne püskürtür? Yanardağlara nasıl isim verilir? Kaç çeşit yanardağ vardır? Etna Yanardağı ne zaman aktif oldu? Etna Yanardağı en son ne zaman patladı? Yanardağlar ile ilgilenen bilim dalının adı nedir? Etna Yanardağı nerededir?