Leviathan, kökeni İbrani mitolojisine dayanan, genellikle devasa bir deniz canavarı olarak tasvir edilen korkutucu bir varlıktır. Tevrat’ta, özellikle Eyüp, Mezmurlar ve Yeşaya kitaplarında bahsedilir ve kaosu, yıkımı ve Tanrı'nın gücüne karşı duran bir yaratığı simgeler.

Leviathan’ın Kökeni ve Anlamı

Leviathan adı, İbranice “Livyatan” (לִוְיָתָן) kelimesinden gelir ve “kıvrılan” veya “bükülen” anlamına gelir. Bu isim, onun büyük ve yılan gibi kıvrılan bir yaratık olduğunu ima eder.

• Tevrat’ta (Eski Ahit) bahsedilişi:
  • Eyüp 41: Leviathan, Tanrı'nın gücünü göstermek için anlatılan korkutucu bir canavardır. “Ona kim karşı koyabilir? Zırhı delik deşik edilemez, ağzından ateş saçar, derisi delinemez” şeklinde tanımlanır.
  • Mezmurlar 74:14: Leviathan’ın başlarının ezildiği ve halkına besin olarak sunulduğu anlatılır.
  • Yeşaya 27:1: Leviathan, “kaçan yılan”, “kıvrılan yılan” ve “denizdeki ejderha” olarak tasvir edilir ve Tanrı’nın onu yok edeceği söylenir.

Leviathan’ın Teolojik ve Mitolojik Yorumu

Leviathan, farklı kültürlerde ve inanç sistemlerinde kaosun, kötülüğün veya düşman güçlerin sembolü olarak yorumlanmıştır:

• Kaos Canavarı: Leviathan, Eski Ahit’te Tanrı’nın evreni düzenlemesi ve kaosu yenmesi için yok etmesi gereken bir varlıktır.
• Şeytani Figür: Hristiyanlıkta Leviathan bazen Şeytan’ın veya Gurur Günahı’nın bir temsili olarak görülür.
• Babil ve Kenan Mitolojisi Bağlantısı: Leviathan, Kenan mitolojisindeki Lotan veya Babil mitolojisindeki Tiamat ile benzer özellikler taşır.
  • Lotan, Kenan tanrısı Baal ile savaşan yedi başlı bir yılandır.
  • Tiamat, Babil yaratılış mitinde kaosu temsil eden dev bir deniz ejderhasıdır.

Orta Çağ ve Sonrası Leviathan İnançları

Leviathan, Orta Çağ’dan itibaren özellikle Hristiyan demonolojisinde önemli bir figür haline geldi.

• Şeytanın Bir Sureti:
  • Orta Çağ’da Leviathan, Şeytan’ın su altındaki tezahürü olarak görüldü.
  • Thomas Aquinas, Leviathan’ı “Gurur Günahı’nın iblisi” olarak tanımlamıştır.
• Cehennemin Kapısı:
  • Bazı tasvirlerde, Leviathan’ın ağzı Cehennem’in girişidir ve günahkârları yutar.
• Hobbes’un “Leviathan” Kitabı:
  • İngiliz filozof Thomas Hobbes, Leviathan (1651) adlı kitabında onu mutlak devlet gücünü temsil eden bir metafor olarak kullanmıştır.

Leviathan’ın Modern Kültürdeki Yeri

Leviathan, modern popüler kültürde sıkça işlenmiş bir figürdür:

• H.P. Lovecraft’ın Cthulhu Mitosu: Lovecraft’ın yaratıkları arasında Leviathan’a benzer devasa, kadim varlıklar bulunur.
• Fantastik Eserlerde Kullanımı:
  • Supernatural (2005-2020) dizisinde Leviathanlar, Tanrı’dan önce var olan güçlü yaratıklar olarak tasvir edilir.
  • Final Fantasy, Dungeons & Dragons gibi birçok oyunda büyük deniz ejderhası olarak geçer.
• Anime ve Mangada:
  • Attack on Titan’da, devlerin ardındaki büyük güç Leviathan’a benzetilir.
  • Neon Genesis Evangelion’da, meleklerin isimlendirilmesi sırasında Leviathan da geçer.

Leviathan, mitolojik, dini ve felsefi açıdan önemli bir figürdür.

• Kaosu ve Tanrı’nın üstünlüğünü simgeler.
• Farklı kültürlerde şeytani veya yaratıcı bir güç olarak görülür.
• Orta Çağ’dan itibaren Cehennem ve Şeytan ile ilişkilendirilmiştir.
• Modern kültürde fantastik canavarlar ve korku ögeleriyle bağlantılıdır.