Zambak eski çağlarda Yukarı Mısır'ın sembolü olmuştur. Yunan ve roma mitolojisinde Zeus ve Hera’nın kutsal evliliğinin süslerinden birini oluştururken roma mitolojisinde Venüs ile birlikte anılır. Japon mitolojisindeyse barışı simgeler.

Eski İran dininde suların koruyucusu olan Hodad ve bitkilerin koruyucusu Mordad daima birlikte anılan iki melektir. Her ayın altıncı günü Hordadruz olarak kabul edilir ve Zerdüşt’ün Hordad gününde doğduğuna, kıyametin de bugün de kopacağına inanılır. Zambak ise Hordad’a özgü bir bitki olarak bilinir.

Mitolojide zambak Hera’nın çiçeği olarak bilinse de adını Troya Savaşında adını duyuran Aias’la yani Ajax’la duyurmuştur. Kahramanın hazin hikayesi Homeros’un İlyada’sında hayat bulur. Sofokles ten Ovidius’a kader pek çok antik çağ yazarını etkiler. Söylenceye göre Ajax Herakles’in duasıyla annesinin rahmine düşmüştü. Herakles'in mucizesi gökte bir kartalla kendini gösterdiği için bebeğe, kartal (aietos) adından türetilmiş Aias adı verilmiştir. Akhilleus’tan sonra anılan en cesur savaşçı oydu. Ancak Odysseus’la birlikte katıldığı ganimet rekabetinde haksızlığa uğrayınca aklını yitirmişti. Söz konusu ganimet Akhilleus’un miğferiydi. Denilen o ki Aias’ı çıldırtan şey Athena’nın lanetiydi. Aias önce sürülere saldırıp önüne çıkan hayvanları öldürmüş sonra da intihar ederek canına kıymıştır.

Bu yüzden Aias’ın ölüsüne cenaze yapılmadığı, cesedinin gömülmediği anlatılır. Çünkü intihar edenlerin hayaletlerin kötülük yapmasına böyle engel olunacağı düşünülürdü. Söylenceye göre Aias kendini öldürdüğünde kanından zambak çiçeği doğmuş ve bu çiçek taç yapraklarında kahramanın adının harflerini taşımıştır. Yunanlı gençler Aias’a bir ilah gibi tapmış ve her yıl onuruna törenler düzenlemişlerdi.

Zambak saflığı ve Hristiyan sanatında Meryem’i temsil eder. İsa, insanların maddi şeyler için büyük kaygılar taşıdığını görmüş ve onlara kır zambakları sadeliğini örnek vermiştir. Augustinus da İsa’nın bu konuşmasından feyz alarak tıpkı zambak gibi çiçeklerde tanrının inayetini görmekten söz etmiştir.