Hayatta sadece bazı insanların bazı şeyleri yapma kapasitesine sahip olduğunu düşünebilirsiniz. Çünkü belli konularda belli şeyleri başarmış insanların sayısı azdır. Ama aslında bu büyük bir yanılgıdır. Çünkü aslında her insan içerisinde pek çok şeyi yapabilecek bir potansiyel barındırır. Ve hayatın getirdikleriyle bu potansiyeli pratiğe dönüşmesiyle birlikte başarılı insanlar ortaya çıkar. Ne demek mi istiyorum? Basit bir şekilde örnek vererek anlatayım. Diyelim bir okulda 100 tane öğrenci olsun. Bu 100 tane öğrenci arasında herhangi bir şekilde rahatsızlık, fiziksel bir kusur veya sakatlık bulunmasın.

Bu varsayımı yaptığımız zaman aslında o okuldaki herkesin futbol oynayabileceğini düşünebiliriz. Evet, hepsi futbolcu olabilir, futbol oynayabilir. Ancak çevresel koşullar. Belki o öğrencilerden birinin abisi futbola meraklıdır ve o öğrenci bu yüzden bir futbol kursuna gider ve futbola dair potansiyelini geliştirir. Ve bir futbolcu olur. Bunu diğer 99 öğrenci de yapabilirdi ama sadece biri yapmıştır. İşte bu aslında çevresel koşulların insanı ne kadar etkilediğine ve başarı ya da potansiyel dediğimiz şeyin belki de kaotik, tesadüfi, çevresel koşullara bağlı olduğunu bizlere gösteren bir delildir. Bir düşünsenize, çocukluğunuzdan beri pek çok şeyle veya belli başlı şeylerle uğraşsaydınız, bugün onları başaramayacağınızı size kim söyleyebilir?

Potansiyel, çevresel niteliklerle, çevresel koşullarla ortaya çıkar. Her insan içinde pek çok şeyi yapma kapasitesine sahiptir. Bir insan öldüremeyeceğinizi mi düşünüyorsunuz? Mesela pek çok insan bunu yapamayacağını mı söylüyor? Çevresel koşullar değiştiği zaman bir savaş anında insanlar birbirini öldürebilir. Yeteneksiz ya da kabiliyetsiz birisi olduğunuzu mu düşünüyorsunuz? Hayat sizi zorladığında yeteneklerinizi kullanarak kendinizi götürmek zorunda kalırsınız ve bir şeyler yapabildiğinizi fark edersiniz. Çevresel koşullar içimizdeki potansiyelleri pratiğe dönüştürür.