Gelişim dediğimiz zaman, insanın aklına planlı, programlı bir süreçte yaşanan tüm bir eğitim süreci gelebilir. Ancak işin gerçeği gelişim, son derece kaotik bir süreçtir. Çünkü bir insanın kendini geliştirmesi demek aslında bilmediği bir konuda bir şeyler katmaya çalışmasıdır kendine. Yani bilinmezliğin içinde bir yolculuktur gelişim. Ve bilinmezliğin içinde olan bir yolculuk her zaman için kaotik olacaktır. Bir insan size istediği kadar bilmediğiniz bir konuyu anlatmaya çalışsın. Sizin onu anlayabilmeniz, ancak sizin kendi mücadeleniz, kendi kişisel çabanız ve kendi yöntemlerinizle mümkün olacaktır.

Bir insanın bir şeyler öğrenmesi, yeni bir şeyler öğrenmesi, ders kitaplarının başında belki de öğretmenini dinleyerek değil veya bilen bir insanı saatlerce dinleyerek veya analiz ederek değil, kendi çabalarıyla, kendi yollarını ve yöntemlerini bularak kendini geliştirmesiyle mümkün olacaktır. Çünkü gelişimin yöntemi her insan için farklı olabilir ve her insan kendi yolunu bulup, kendi gelişim sürecini kendisine uygun şekilde tamamlamak zorundadır.

Her ne kadar eğitim sistemleri herkes için standart bir gelişim süreci öngörse de, aslında günümüz eğitim süreçlerinin realitesi her insanı belli bir kalıpta, belli bir zeka seviyesinde görmesi ve bu kalıba, bu zeka seviyesine uygun bir şekilde eğitimini vermesidir. Yani çok zeki bir insan da tek bir kalıba göre eğitim görür, çok aptal bir insan da aynı kalıba göre eğitim görür. Bu yüzden eğitim sistemlerinin size verdiklerinden ziyade siz de kendi yolunuzu çizerek bir şeyler öğrenmek zorundasınız.