Zümrüt değerli taşlar arasında ayrı bir yere sahiptir. Doğadaki en çarpıcı ve hararetli yeşil 'zümrüt yeşili'dir. En kaliteli yeşile sahip zümrütler elmasdan bile daha pahalı olabilir. Eski yunanda 'smaragdos', ortaçağ Avrupa'sında ise 'esmeralde' olarak adlandırılan zümrütün geçmişi oldukça zengindir. Tarihteki ilk zümrüt madenleri eski Mısır'da milattan önce 3000 - 1500 yılları arasında kurulmuştur. Daha sonrasında ise Mısırlılar bu madenler 'Kleopatra'nın Madenleri' olarak adlandırılmıştır. Orta Amerika medeneniyleri (Aztek, İnca) de bu taşla ilgilenmiş ve dini ayinlerinin vazgeçilmez bir parçası olarak görmüşlerdir.

Yazılı tarihin başlangıcı ile zümrüt ve insan arasındaki ilişki belgelenmiş ve günümüze kadar ulaşan mucizevi zümrütler insanlığın bu taşa olan ilgisini artırmıştır. 'Moğol Zümrüt'ü' olarak anılan taş bu konudaki en güzel örneklerdendir. 17. yüzyılda Hindistan'da yaşayan bir rahibe ait bu 217 karatlık taşın bir yüzünde çiçek desenleri diğer yüzünde ise dini figürler kazınmıştır. Birçok kültür bu taşın iyileştirici özellikleri olduğuna inanmış ve tedavi amacıyla da kullanmıştır.

Yeşil her sene tekrarlayan baharın ve hayatın rengidir. Ayrıca güzellik ve daimî aşkların rengi olarak da algılanmıştır. Eski Roma'da yeşil aşk ve güzelliğin tanrıçası Venüs'ün rengidir. Bu rengi kutsallaştıran bir kültür de islam inanışıdır. Birçok islam devleti bayraklarında bu rengi kullanmıştır. Zümrütteki yeşilin özelliği ise; doğada bulunan bütün yeşil tonlarını içermesidir. Işığa bağlı olarak en açık yeşilden en koyu olanına kadar tüm yeşil yelpazesine sahip tek taştır.

Dünyada zümrüt üretiminin önde gelen ülkesi Kolombiya'dır. Ülkede yer alan 150 yakın maden dünya ihtiyacının yarısından fazlasını karşılar. Ayrıca yeryüzündeki en saf zümrütler de bu ülkeden çıkarılır. Bunun dışında Zambiya, Zimbabve, Madagaskar, Pakistan, Hindistan, Afganistan ve Rusya'da da zümrüt yatakları işletilmektedir. Bu ülkeler arasında Zambiya zümrütleri diğerlerinden derin yeşil renkleri ve ışığı geçirgenlikleri ile kalite açısından ayrılır.

Kesimi sertliğinden dolayı bir hayli zor olan zümrüt için taş ustaları ayrı bir kesim stili geliştirmişlerdir. Taşın temizliğini, renk özelliklerini ve sağlamlığını destekleyen 'zümrüt kesim' en fazla tercih edilen kesim haline gelmiştir. Mayıs ayının doğum taşı olan zümrüt ayrıca evliliğin 20. ve 35. yılları için en uygun hediye olacaktır.