Aztekler'e ilişkin tarih bilgi­leri daha çok. Kuzeyden gel­diklerini ve Meksika Vadi­si'ne en son girenler ol­duklarını biliyoruz. 1325'de (ya da 1370) başkentleri Tenochtitlan'ı bayındırlaştırmaya başladılar, ilk Aztek kralı Acamipichtli oldu. Taş binalar ve "chinampa"lar (yüzen bahçeler) varlığını üçüncü kral Chimalpopoca'ya borçlu. 1427–1440 arası, Aztek topraklarının sınırlarını genişleten büyük fatih İtzcoatl'ın krallığı... Onu kardeşi, yasa koyucu ve kurucu 1.Montezuma (1390-1496) izledi; ama imparatorluğun geniş bir alana yayılmasını Ahuitzotl sağladı. Ondan sonra gelen 2.Montezuma (1502-1520), son bü­yük Aztek kralı oldu.

İnka İmparatorluğu herhangi bir bü­yük kültüre pek uygun olmayan bir arazide yeşerdi: uçsuz bucaksız ır­maklar, çöller, aşılmaz dağlar... Ger­çekte İnkalar, And ve Chavin, Naz­ca, Moche, Huari, Chimu gibi, diğer çağdaş ya da nere­deyse çağdaş uygarlıklara ait kültürel değerlerden ya­rarlanmayı bildiler. İn­kalar, 1200–1438 arasında hüküm süren yarı efsane se­kiz kralın ardından, yalnızca dokuzuncu-suyla (Virococha'nın oğlu Pachacutec) ile yayıl­malarına başladılar. Pachacutec, Aymara civarını egemenliğine alarak, imparatorluğu güneye doğru büyüttü. 1471–1493 ara­sında hüküm sü­ren oğlu Topa-İnka, egemen­liğini kıyı ve ekvatora dek güney yaylaları boyun­ca genişletti. Ardılı Huayna Capac, Oiuto'yu fethetti ve oraya yerleşti.

Son imparator Atahualpa ümitsiz bir şekilde kendi imparatorluğunu sa­vunmaya çalıştı. 1533'te İspanyollar tarafından kaçırıldı. Fatih Francisco Pizarro'nun emriyle Cajamarca meydanında kazığa çakıldı. Maya toplumunun sınıfsal piramidinin en üstünde kral bulunuyordu; altında, kralın maiyeti yer alıyordu. Üçüncü basamakta soylular, rahipler ve savaşçılar sıralanıyordu, dördüncü basamakta tüccar ve sanatçılar, son basamakta ise köylüler ve köleler vardı.