Sadakatsizliğini ortaya atamayacağını bildiği, ancak kendisine diş bilediği bir sadrazam söz konusu ise o zaman rüşvetin en ağır dozdaki şayiasına istinaden “zatı şahaneleri”, gerçek anlamda kafayı koparıverir.

İşte Osmanlı tarihindeki ilk “sözde” rüşvet olayı da böyle bir gelişmenin sonucudur. Padişah, Fatih Sultan Mehmet, Sadrazam ise Çandarlı vezir sülalesinin sondan bir evvelki temsilcisi Ha lil Paşa'dır. Halil Paşa'nın elim sonunu anlatmadan önce kısa bir not düşelim: Osmanlı devleti kuruluşundan İstanbul'un Fet hi'ne kadar geçen sürede, hiçbir sadrazamını rüşvet ya da irti kâpla suçlamamış, belgelere gö re de şayiası dahi duyulmamış tır. Bu dönemin büyük bir kısmı Çandarlı ailesine mensup sadra zamların yönetimi altında geç miş, tarih de bu sadrazamların tümünü hayırlı ve necip insanlar olarak kaydetmiştir.

Şimdi dönelim Çandarlı Ha lil Paşa'nın (1424- 1453) talihsiz rüşvet olayına… Halil Paşa, 30 yıla yakın devlete hizmet vermiş dirayetli bir sadrazamdır. II. Murat'ın döneminde üç kez, Fatih Sultan Mehmet'i ise iki kez padişah olarak görmesiyle de ünlüdür. 30 yıla yakın sadrazamlık yapan Halil Paşa, münzevi bir padişah olan II. Murat'ı, iki kez “istifa”sına rağmen ısrarla yine tahta oturtmuş, ancak bu ısrarı neticesinde de ileride İstanbul fatihi olacak II. Mehmet'i iki kez hal etmek talihsizliğine uğramıştır. Koca Fatih ise sadrazamın herkesçe takdir gördüğünü bildiği için kendisinin hal edilmesinden duyduğu nefreti dile getirmemiş, İstanbul'un fethine kadar takiyyesini sürdürmüştür.

Halil Paşa İstanbul'un kuşa­tılmasının geciktirilmesini, ha­zırlıkların tamamlanmamış ol masını öne sürerek padişahtan istemiş, bu da onun ölüm ferma nının vesilesi olmuştur. Fetih sonrası ise menşei belli olmayan bir şayia tüm devlet ricalini sar mış, Halil Paşa kuşatmayı gecik tirmek için Bizans İmparato ru'ndan külliyetli miktarda rüş vet almaktan zan altında kalmış tır. Fatih Sultan Mehmet ise yeni edindiği Fatih unvanının verdiği güvenle bu zannı vicahiye çevir miş ve el altından sadrazamın katli emredilmiştir.