Fatihler tarafından nere­deyse yok edildiği için, yakın dö­nemlerde sürdürülen arkeolojik kazılar, haritalar, seramik modeller ve kayıtlarla nasıl bir yerleşim olduğu ortaya çıkarabildi. Tabanı, başka kentler gibi, her klan ya da toplumsal gruba geomet­rik şekilli bir yer ayrıldığı için, dikdörtgen biçimliydi. Böylece Mayalar'daki gibi, tören merkezi kent ile taşra arasında kesin bir ayrım yoktu.

Bernal Diaz. Tenochtitlan'ı düz yolları, meydanları, kanalları ve köprüleri ile Venedik'e benzetti ve şöyle betimledi: "Hem sudaki, hem kara­daki nice yapıyı, düz giden yolları, meydanları gördüğümüzde, hayranlı­ğımızı gizleyemedik. Suyun üstünde yükselen piramitlerin yüksek kulele­rinden, hepsi duvarlı binalardan kay­naklanan bir çeşit büyüydü."

Aztek başkentinin merkezinde, yı­lanlarla süslenmiş duvarlar çevrili kutsal piramitleri, bir top sahasını, kurban taşını, vinçlerin dişli çubuklarını, törensel arınmalar için bir havu­zu, okulları, kitaplıkları ve rahiplerin meskenlerini içine alan dinsel bir çe­kirdek vardı. Piramitler, bütün Orta Amerika tapınakları gibi, kesik koni biçimindeydi; üç kademeden oluşu­yorlardı. Böyle bir yapının tepesinde­ki bir ya da daha çok tanrı odasına dik merdivenle çıkılıyordu. En önemli bina Aztek egemenliği sıra­sında birçok kere inşa edilmiş Büyük Tapınak'tı. Anıtsal binaları sağlam­laştırmak için, "tezontle" denilen, ha­fif ve dayanıklı bir volkanik malze­me kullanılıyordu.

Duvarla çevrili yerin ötesinde, kral­lık saraylan tarafından öncelenen dört büyük konut mahallesi başlıyordu. Montezuma'mn iki katlı, harika bah­çeli, pek çok odalı, püsküller ve altın eşyalarla zengin bezenmiş sarayı, Avrupalılar'ın düş gücünü çok etkiledi.