Orta Amerika ormanlarında olağanüstü tapınaklar ve saraylar inşa eden Mayalar, Avrupa Ortaçağ'ın karanlığında yaşarken, ileri bir uygarlık kurmuşlardı. Aztekler yeni doğan bebelerin göbek bağlarını kalkan ya da küçük oklarla keserlerdi. Gençler sadece askeri eğitim görür, atkuyruğu yaptıkları saçlarını, savaşta tutsak kazandıklarında keserlerdi. Ne var ki, askeri yetenekleri ve cesaretleri, top ve tüfekle donatılmış İspanyol askerlerinin karşısında işe yaramadı.

İspanyol Pizarro XVI: yüzyıl başlarında Peru'ya ayak bastığında, İnkalar'ın gelişmiş kültür ve sanatları karşısında şaşırıp kalmıştı. Birkaç ay içinde bu uygarlığı yok etti. Son İnkalar, And Daları'nın zirvelerine sığındılar. 8 Kasım 1519'da Cortez İmparator Montezuma (üstte) ile karşılaştı. İnka erkekleri giysilerinin üstüne kolsuz bir tunik giyiyor ve soğuk havalarda büyük bir pelerin kuşanıyorlardı. Resimdeki pelerinin 13. ya da 16. yy.'dan kalma olduğu sanılıyor. Chimu 'gömü eldiveni': Zengin bir mezardan çıkarılan, savaşçı ve kuş süsleriyle bezenmiş bir çift eldivenin teki. Gümüş tırnaklı. M.S. 14. yy.'a ait...

İspanyollar Orta Amerika'ya vardıklarında, orada çeşitli yerli toplulukları yaşıyordu. En ileri olan ve en çok nüfusu barındıran kültürler Mayalar ve Aztekler'di. Güney Amerika'da ise İnka kültürü gelişti. Maya tarihi hakkında çok az bilgimiz var. İlk Mayaların kökeninin çok eski ol­duğunu biliyo­ruz    (M.Ö. 2000). Bunlar M.Ö. 1500'den başlayarak. Meksika Körfezi boyunca dar ve bataklık bir alanda yaşayan Olmekler'in kül­türünü miras al­mışlar. Olmek kül­türünün kurumaya başladığı M.Ö. 400'den başlayarak, heykellerden, özellikle de kabartmalardan belli olan ilk Maya törensel merkezleri ortaya çıkıyor. Ovalardaki en eski anıt (28 no.lu Tikal Dikilitaşı) M.S. 292'ye, en yeni anıt ise M.S. 909'a tarihleniyor. Mayalar, bu yıllar arasında en parlak dönemlerini yaşamışlar; ama tarih onları tanımamış.