Kapitülasyonların ilki nin 1535'de Fransızla ra verildiğini, hemen, herkes bilir. 14.Yüzyıl'ın son larından itibaren Venedik, Ceneviz gibi Avru palı devletlere ti cari imtiyazlar ve rildiyse de, bunlar Kanuni dönemin deki gibi çok kap samlı değildi. An cak Kanuni döne minde bu kapitü lasyonların veril mediği iddiaları da vardır. Halil İnalcık'a göre, Fransız elçisi De la Forest ile Sadrazam İbrahim Paşa ara sında yapılan müzakereler sı rasında, bir kapitülasyon tas lağı hazırlanmıştır. Ama bu işin mimarı Sadrazam Makbul / Maktul İbrahim Paşa'nın ölümü üzerine yürürlüğe girmemiş; taslak halinde kalmıştır. Antlaşmanın Türkçe metni de orta lıkta mevcut değildir.
İnalcık, ilk gerçek Osmanlı kapitülasyonun 18 Ekim 1569'da II. Selim tara fından Fransızlara ve rildiğini belirtir. Bazı yazarlar ise Fransızlar la daha sonraki yıllar da yapılan kapitülas yon antlaşmalarında, 'Kanuni dönemine' atıf yapılmasından hare ketle, bu kapitülasyo nun verildiği kanaatindedirler. Kanuni devrinin en dra matik yönü, onun ilk iki oğlunu da öldürt müş olmasıdır. Kanuni'nin ölümünden sonra tahta, ken dinden olan şehzadelerin geçmesini isteyen Hürrem Sultan, padişahın büyük oğlu Musta fa'yı, Rüstem Paşa'nın yardı mıyla gözden düşürür. Kanu ni'yi, Mustafa'nın tahtta gözü olduğuna inandırır ve sonun da padişah, oğlu Mustafa'yı 1553'teki İran Seferi sırasında öldürtür.
Şehzade Mustafa'nın ölü münden sonra onun adına is yan eden 'Düzmece Mustafa' is yanını bastırma görevi, Edirne muhafazasında olan Şehzade Bayezid'e verilir. Fakat onun ağır davranması, bu hadisenin onun tarafından düzenlendiği dedikodularına yol açar. Ba basının ona karşı olan güveni de sarsılır. Ancak Kanuni oğlunu affederek Kütahya valili ğine gönderir. 1550'li yılların sonlarına doğru, Kanuni iyice yaşlanmış ve sefere çıkmaz olmuştur. Saltanatına karşı hoşnutsuz luğun iyice artmakta olduğu bu dönemde, Kanuni'nin hayatta iki oğlu vardır: Kütahya sancakbeyi Şehzade Bayezid ve Manisa Sancak-beyi Şehzade Selim.
Kanuni, iki şehzade arasında çekişmenin arttığını görünce, onla rın sancaklarını değiştirir. Selim'i Konya'ya, Baye zid'i de Amasya'ya tayin eder. İsteksiz bir biçimde Amasya'ya gelen Şehzade Bayezid, burada asker toplar ve kardeşinin üzerine yürür. Onun bu ha reketi, Osmanlı hükümeti tarafından isyan olarak algılanır ve katline fetva verilir. Mağlup olup İran'a kaçan Bayezid, bu ülkeden teslim alınarak 1562'de dört oğlu ile bir likte öldürülmüştür.
Yorumlar
Koca devleti 46 yıl yönetmiş
Yorum yazmak için lütfen giriş yapınız