Eskiden, “Türk” adının günümüzdeki biçimiyle ilk kez Orhun Yazıtları’nda geçtiği kabul ediliyordu. Ancak son yıllarda yapılan arkeolojik çalışmalar bu bilgiyi değiştirdi.

2022 yılında Türk Akademisi ile Moğolistan Bilimler Akademisi Arkeoloji Enstitüsü, Moğolistan’ın Arhangay bölgesindeki Nomgon-2 Anıt Külliyesi’nde kazılar gerçekleştirdi. Çalışmalar sırasında, üst kısmı günümüze ulaşmış bir yazıt bulundu. Yazıtın 12 satırı Göktürkçe, 6 satırı ise Soğdça yazılmıştı. Metinde “Kutlug Kağan Türk… Tanrı oğlu…” ifadeleri açık şekilde okunabiliyordu.

2023’te yapılan kazılarda yazıtın kalan bölümü de ortaya çıkarıldı. Burada 15 satır Göktürkçe metin yer almasına rağmen yazılar ağır hasar gördüğü için okunamıyordu. Buna karşın, arka yüzü oldukça iyi korunmuştu. Arka tarafta her biri 24 hiyerogliften oluşan 15 satır Çince metin bulunuyordu.

Türk Akademisi, Çince metnin çözülmesi için İç Moğolistan Üniversitesi’nden uzmanlarla iş birliği yaptı. 2024 yılı itibarıyla metnin 3 ila 8. satırları kısmen okunabilir hale geldi.

Yapılan resmi açıklamada, Nomgon-2 Anıt Külliyesi’nin Göktürk dönemine ait olduğu ve büyük ihtimalle İkinci Türk Kağanlığı’nın kurucusu İlteriş Kutlug Kağan onuruna dikildiği ifade edildi. Böylece, “Türk” adının geçtiği en eski yazıt olma unvanı, 730-732 yıllarına tarihlenen Orhun Yazıtları’ndan alınarak, 682-692 yıllarına ait İlteriş Kağan Yazıtı’na geçmiş oldu.

Vay be hep bildiğimiz bir bilgi daha değişti!

Görsel Kaynak: https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Dosya:Turk1.png