Ocak 23, 2025

Yazının Zorlu Yolları

İnsanlık tarihinin ilk yazılı belgeleri olan Mezopotamya'daki çivi yazısı kil tabletleri, her ne kadar ağır ve çabuk kırılan bir özelliğe sahip olsalar da ilkel toplumlardaki kaya parçalarına ya da tahtalara oranla daha iyiydi. Öte yandan, zaman içinde kil tabletlerin yerini alan papirüs kâğıdı daha hafifti, ama kullanışlı değildi. Metrelerce sarmak gerekiyordu. Bir Orta çağ ürünü olan ve hayvan derisinden üretilen parşömen ise, kolaylıkla katlanabiliyor ve kesilerek defter, kitap haline getirilebiliyordu.

Yazının Zorlu Yolları

Parşömen defterler, bir anlamda çağdaş kitapların ilk örnekleriydi. Ancak üretimi çok masraflıydı. Masraf deyince, tanrılar için yazılmış metinler için kullanılan fildişleriyle, icatları Arap istilalarıyla birlikte ön kral metinlerindeki altınları unutmayalım. Bu konuda insanlık, kâğıdı keşfeden Çinlilere, gerçekten büyük bir teşekkür borçlu. Buluşlarını, bin yıl boyunca büyük bir titizlikle kendilerine saklamak istediler; ama icatları Arap istilaları ile önce Ortadoğu'ya daha sonra da Kuzey Afrika ve Avrupa'ya yayıldı.

Yazının Zorlu Yolları

Yazı, herkesin kabul ettiği resmi bir keşif tarihine sahip: M.Ö. 3300 yıllarında Bağdat'ın güneyindeki Uruk kentinde ortaya çıktığı biliniyor. Aşağı Mezopotamya'daki Sümer kenti Uruk'ta sergilenen bu tarihi belgeler, kil tabletlerin üstüne piktogramlar biçiminde kazınmış, tahıl çuvalları, hayvan başları listesiydi. Başka bir deyişle yazı, edebiyattan önce bir hesap kitap meselesine yanıt vermek ihtiyacından doğmuştu. Mezopotamya’daki kil tabletleri Mısır'da papirüsler, Çin'de ise bambu yaprakları izledi.

Yazının Zorlu Yolları

Yazının emekleme yıllarında, her uygarlık, üstüne yazı yazmak için çevresindeki en ulaşılabilir doğal ürünü seçiyordu. Ve bu maddenin seçimi, yazının biçimini ve yazı yazmada yararlanılan aletleri de belirtiyordu. Örneğin, kaya üzerine işlenen hiyerogliflerle, kil tablet üzerindeki çiviyazısı, papirüs kâğıdı için fazla soyut kalıyordu. Çin yazısının ilk dayanağı olan ince ve uzun bambu tabakaları, sütun biçimindeki işaretlere daha uygun düşüyordu. Aynı şekilde, palmiyeli yapraklarının biçimi, Güneydoğu Asya halklarının kullandığı, boyu eninden uzun yazı şekli için idealdi.

Yorumlar

  • Gerçekten enteresan

  • Yazı bir günde yazı olmadı

Yorum yazmak için lütfen giriş yapınız

Editörün Son İçerikleri

Antik Dönemde Deprem İnanışı

Antik Dönemde Deprem İnanışı

Hem Galata Köprüsü Hem de İskelesi

Hem Galata Köprüsü Hem de İskelesi

Deli Dumrul ve Galata Köprüsü

Deli Dumrul ve Galata Köprüsü

Galata Köprüsü’nün Tarihi

Galata Köprüsü’nün Tarihi

Editörlerin Son İçerikleri

kaptanfilozof06

Dönem İdeolojisi

probiyotik

Antik Dönemde Deprem İnanışı

bubble30
Nielawore

YEREL GALAKSİ: M110

Bizden haberdar olmak için mail listemize kayıt olun