Güzel manzaraları, Paris, Roma ve Londra gibi romantik şehirleri, harika yemek ve şarapları olan Avrupa’da eksik olan, Kuzey Amerika ve Asya’da çokça bulunan boynuzlu dinozor fosilleriydi. Macaristan’da gerçekleştirilen yeni bir keşifle bu eksiklik de ortadan kalktı. Bu yeni keşif, bazı dinozorların bir adadan diğerine geçerek yollarının Avrupa’ya düşmüş olabileceği olasılığını ortaya çıkardı. Pensilvanya Üniversitesi’nden fosil bilimci Peter Dodson yeni örneğin kesin ve ikna edici olduğunu belirtiyor. Dodson ayrıca, araştırmacıların yaklaşık 200 yıldır süregelen araştırma sürecinde bunları bulamamış olduklarını ve bu nedenle orada olabileceklerinin düşünülmediğini vurguluyor.

Ceratopsian’lar olarak bilinen boynuzlu dinozorlar145.000.000-65.000.000 yıl önce Kretase döneminde yaşamışlar. Bugüne kadar birçok araştırmacı ceratopsian’ların Avrupa’da asla bulunmadıklarını varsaymıştı. Ceratopsian’larınkine benzer dişin İsveç’te son keşfi ve 19. yüzyılda Belçika’da bulunan dinozor dişinin tekrar analiz edilmesiyle bu konuda yeni tartışmalar alevlendi. Fakat birçok bilim insanı sadece dişlerin dinozor grupları arasında ayrım yapmaya yetmeyeceği konusunda uyarıda bulunuyor.

Macaristan Bilimler Akademisi’nden fosil bilimci Atilla Osi’nin liderliğini yaptığı ekip ceratopsian’ların haritasına Avrupa’yı eklemiş bulunuyor. Geçen yıl Macaristan’ın Ajka şehri yakınlarında 2000 yılından beri gerçekleştirdikleri kazı çalışmalarında çok sayıda buldukları diğer fosillerin yanında, Kretase döneminin sonlarında, 85 milyon yıl önce yaşamış ceratopsian’lardan kalmış olduğu artık kesin olan dört tane çene kemiği ve gaga da buldular. Araştırmacılar Nature dergisinde Avrupa kıtasına ait bu ilk ceratopsian türünü Ajkaceratops kozmai olarak adlandırdıklarını duyurdular.

Ancak buluş beraberinde önemli bir soruyu gündeme getirdi. Kretase döneminin sonlarında Avrupa, jeologların Tetis Denizi dedikleri bölge boyunca yayılan takımadalar halindeydi. Fosillerin bulunduğu Macaristan’ın batı bölgesi de bu adalardan birinde bulunuyordu. Dolayısıyla yazarların Asya ceratopsian’larına benzettikleri ve onlarla ilgili olabileceğini söyledikleri Ajkaceratops nasıl orada bulunabiliyordu?

Osi ve meslektaşları Ajkaceratops’ların Asya’dan adalar arasındaki kısa mesafeleri yüzerek ve bir adadan diğerine geçerek geldiklerini ve sonunda batı yönündeki daha yeni bölgelere ulaştıklarını ileri sürüyorlar. Aslında makaledeki açıklamada da bu adadan adaya geçişin, Ajkaceratops’ların Triceratops gibi dev ceratopsians’larla karşılaştırıldığında neden bu kadar küçük olduğuna bir açıklama getirebileceği de belirtiliyor. Buna göre dinozorların, yalıtılmış adalarda azalmış kaynaklarla karşı karşıya kalan hayvanlarda görülen evrimsel bir olgu olan “ada bodurluğuna” maruz kalmış olabilecekleri ileri sürülüyor.