Edward 1553'te ölünce İngiltere'deki karışıklık daha da arttı. Aragonlu Catheri­ne 'in kızı Mary Tudor, Kato­lik olduğu için, tahttan fera­gati istendi. Babası yeniden evlenince, Mary Tudor annesiyle sürgü­ne gönderilmiş, piç denilmiş, Elizabeth'in doğmasından sonra çok kötü muamelelere maruz kalmıştı. Ancak Kato­liklerin desteğiyle tahta çıktı ve 1558’de ölünceye adar art arda darbelerle uğraştı.

İspanya veliaht prensi II. Felipe ile başarısız evliliği tep­kileri artırdı, ancak ortaya bir veliaht çıkmayınca, Mary'nin aynı zamanda “İspanya Krali­çesi” olma hülyaları yarım kal­dı ve Felipe onu terk edip gitti. O yıllarda politik evlilikler yapan asilzadelerin aşkı baş­ka yerde aramaları, yadırga­nacak bir davranış sayılmıyordu. İspanyollar İngiltere'yi Kato­lik saflara çek­meye çalışıyor; Mary ise, Ame­rika kolonile­rinden, Napoli ve Hollanda 'ya kadar uzanan büyük topraklarda Katolik İspanya ile politik ve dini birlik hayalleri ku­ruyordu.

Felipe gidince Mary'nin hem politik hem de ki­şisel hayalleri yıkıldı. İlk başta ılım­lıydı; ama yıprandıkça sertleşti, komplocuları ve Protestan din adamlarını ida­ma başlayınca, “Bloody Mary” (Kanlı Mary) olarak anılmaya başlandı. Onun hükümdarlığı sıra­sında Elizabeth’in hayatı pa­muk ipliğine bağlıydı. Mary Tudor ölünce, yerine tahtın üçüncü varisi Elizabeth geçti, O da Protestanları tutacak ve İngiltere bir yandan Va­tikan ile yollarını kesin olarak ayırırken diğer yandan da de­nizlerde hâkimiyet kuracaktı.

Elizabeth ül­kesini büyük bir dünya gücü hali­ne getirecek; ama o da iktidarını sağlama almak için, Mary Stuart’ı öldürmek zorun­da kalacaktı. Mary Stuart 1558’de “Fransa Kraliçesi” olmuş; fakat ertesi yıl dul kalın­ca bu unvanını yitirmişti. Dul bir eski kraliçe olarak burada ömrünü tüketmeye niyeti yok­tu: Saint-Barthélemy Katli­amı'nın düzenleyicilerinden olan kayınvalidesi Medici'li Catherine’nin baskısı altında yaşamak hiç de kolay bir iş değildi!.. Daha küçük bir ülke­nin kraliçesi olup İngiliz tahtı üzerindeki iddiasını sürdür­mek üzere, İskoçya'ya döndü.

Bu iddiasını açık­laması ileride büyük bir ihtiyatsızlık ola­rak değerlendirilecek­ti! Koyu bir Katolik olan Mary, İskoçya'da İngilizlerin de deste­ğiyle yaygınlaşmakta olan Protestan teba­asına karşı şiddet uygulayınca, kısa sürede huzursuzluk arttı. 1565'te ahlaksızlığıyla ta­nınan kuzeni Darnley lordu Henry Stuart ile evlendi. Bu evlilik, Morley ve Hamilton­lar tarafından yönetilen bir is­yana yol açtı; isyan bastırıldı ama muhaliflerin hıncı dinme­di. Öfke, Mary Stuart'ın yarı Fransız, yarı İtalyan sekreteri Rizzo'ya yöneldi: Kocası Darnley onu kıskanıyor, Pro­testanlar ise, papanın ajanı olarak görüyorlardı.